Scenariusz z filmu science fiction

A.I. SZTUCZNA INTELIGENCJA

Zawsze kiedy oglądam film Stevena Spielberga „A. I. Sztuczna Inteligencja” łza wzruszenia pojawia się na moim policzku. Historia zdolnego do miłości chłopca-robota, którego największym marzeniem było stać się prawdziwym człowiekiem. Taki futurystyczny Pinokio, z metalu i silikonu.

W latach pięćdziesiątych XX w. Japończyk Tezuka Osamu opisał postać robota o wyglądzie małego chłopca, zwanego Astro Boyem. Robot miał zastąpić swojemu wynalazcy zmarłego syna. Ponieważ Astro Boy nie odpowiadał do końca stawianym mu oczekiwaniom – robot nie zachowywał się jak prawdziwy człowiek – został oddany do cyrku. Brzmi znajomo?

To, co łączy te historie to zjawisko zwane „doliną osobliwości”, czyli stan, w którym tracimy sympatię do antropomorficznego robota, gdy tylko dostrzegamy oznaki jego sztuczności, np. błąd w okazywaniu emocji. To mały, ale głośny zgrzyt, który pojawia się na granicy dwóch światów – ludzi i robotów, i który nie ma nic wspólnego z literacką czy filmową fikcją.

BIOINŻYNIERIA

Tegoroczny wykład inauguracyjny, wygłoszony przez profesora Henryka Skarżyńskiego, twórcę i dyrektora warszawskiego Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Międzynarodowego Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach, dotyczył Wybranych perspektyw dla inżynierii i medycyny. W swojej prezentacji prof. Skarżyński zaznaczył, że praktyczne zastosowanie wiedzy będącej na pograniczu nauk technicznych, medycznych i biologicznych to jeden z głównych czynników decydujących o postępie współczesnej medycyny. „Współpraca ta widoczna jest na co dzień w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu w obszarach takich jak obrazowanie biomedyczne, implanty słuchowe, protezki transmisji dźwięku czy telemedycyna” – podkreślił.

Tak zwane biokierunki, biospecjalności to oferta Politechniki Warszawskiej dla tych z Was, którzy zainteresowanie techniką chcieliby połączyć z naukami biologicznym oraz z potrzebą pomocy ludziom cierpiącym i walczącym z wynikającymi ze stanu zdrowia ograniczeniami. W Politechnice Warszawskiej można studiować m.in.:

Inżynierię Biomedyczną – jest to kierunek prowadzony przez Wydział Mechatroniki oraz Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych;
Robotykę, Biorobotykę – czyli specjalność w ramach kierunku Automatyka i Robotyka na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa;
Biomateriały – specjalność w ramach studiów II stopnia na kierunku Inżyniera Materiałowa, Wydział Inżynierii Materiałowej.

Studia na wymienionych kierunkach i specjalnościach to nie tylko teoria i wykłady, lecz także praktyka i doświadczenie zdobywane podczas realizowania projektów w ramach działalności kół naukowych. I tak studenci z KN Bionik udoskonalili robota zwiadowczego, wyposażając go w zmysły: wzorku, słuchu, równowagi i dotyku. Członkowie koła Robomatic skonstruowali sztuczne oko, czyli model gałki, obrazujący pracę soczewki oka. Ci sami studenci pracują nad stworzeniem okna 3D, czyli systemu zdalnej kontroli nad urządzeniem wyświetlającym obraz. Inspekcyjnego robota mobilnego WARRIOR I, który mógłby zastąpić człowieka w czynnościach niebezpiecznych, pracochłonnych lub w miejscach trudno dostępnych skonstruowali pasjonaci z KN Cyborg++. Zaimplementowaniem sztucznej inteligencji zajmują się natomiast studenci kilku kół naukowych, którzy pracują nad projektem HUSARa – robota księżycowego, przystosowanego do pracy w trudnych warunkach kosmicznych.

Inteligentny implant zębowy dozujący leki, rusztowania kostne, czyli implanty uszkodzonych kości, sztuczne serce – to tylko nieliczne z prac realizowanych w laboratorium biomedycznym na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Procesowej.

JA, ROBOT

Nauki techniczne na usługach medycyny mają ratować ludzkie życie bądź uzupełniać ograniczenia wynikające ze stanu zdrowia, a co jeśli granica między wspomaganiem ludzkiego organizmu a jego udoskonalaniem zostanie przekroczona?

„Do 2050 r. prawdopodobnie staniemy się cyborgami, korzystając z połączonych z naszym systemem nerwowym implantów poszerzających znacznie możliwości naszej pamięci czy zmysłów” – przewiduje brytyjski cybernetyk prof. Kevin Warwick.

Warwick, który prowadzi badania m.in. nad sztuczną inteligencją i inżynierią biomedyczną, uważany jest za pierwszego człowieka-cyborga. W celach badawczych wszczepił sobie w przedramię chip, dzięki któremu był rozpoznawany przez sieć komputerową w swoim laboratorium – kiedy wchodził otwierały się drzwi, zapalały światła itp. Inny implant wszczepiony w ramię umożliwił Warwickowi doświadczenie posiadania dodatkowego zmysłu – echolokacji. Naukowiec połączył również swój system nerwowy z systemem nerwowym żony, dzięki czemu jego mózg odbierał impulsy świadczące o tym, że ta wykonuje proste czynności ruchowe, tzn. nie widząc jej wiedział, że np. podniosła rękę.

Prof. Warwick uważa cyborgi za rozwiniętą formę człowieka – „Nie chcę zostać człowiekiem, nie chcę być podgatunkiem – chcę być cyborgiem”. „(…) Nasze organizmy wykorzystują zaledwie 5 proc. informacji z naszego otoczenia. Czemu nie mielibyśmy słyszeć ultradźwięków, widzieć w podczerwieni, dokonywać skomplikowanych obliczeń? Warto zrobić sobie upgrade” – mówił podczas jednego z wywiadów.

AVATAR

„Za 20 lat ludzie będą (…) kopiować swoje myśli i wspomnienia do pamięci przenośnych urządzeń, tak jak pliki z komputera” – to nie scenariusz filmu science fiction, lecz słowa wypowiedziane przez Raymonda Kurzweila, amerykańskiego pisarza i futurologa.

Prace nad skonstruowaniem autonomicznych robotów – klonów, które mają być kopią żyjących ludzi, nie tylko pod względem wyglądu, ale również zachowania, posiadanych wspomnień i opinii to już fakt dokonany. W 2011 roku zainicjowany został ruch społeczny po nazwą „2045″, wokół którego skupili się naukowcy m.in. z dziedzin takich jak biotechnologia, cybernetyka, nanotechnologia, czy kognitywistyka. Celem projektu jest świadome i planowe podejście do wyzwań rozwoju cywilizacyjnego ludzkości, poprzez stworzenie doskonalszej, nieśmiertelnej formy istnienia – avatara. Projekt został podzielony na etapy:

Pierwszy – Avatar A – zaplanowano na lata 2015 – 2020. Obejmuje stworzenie humanoidalnego robota, sterowanego za pomocą myśli.
Avatar B (lata 2020 – 2025) – drugi etap projektu. Do ciała robota zostanie przeszczepiony ludzki mózg, co ma zapewnić wydłużenie życia o kilkadziesiąt do kilkuset lat.
Etap Avatar C (lata 2030 – 2035) – stworzenie sztucznego mózgu, do którego będzie można przenieść osobowość człowieka tuż przed śmiercią.
Avatar D – zaplanowany na lata 2040 – 2045 – finalny etap, który zakłada przenoszenie osobowości do hologramów. W ten sposób ludzkość wejdzie na nowy poziom egzystencji, gdzie ciało – prawdziwe, czy sztuczne – nie będzie już potrzebne.

POŻYWKA DLA MARKETINGOWCÓW

W Internecie w grudniu 2011 pojawił się taki oto film:

Tajemnicze Miyakki Laboratories i gosposia o słodki imieniu Hubmax PHD wzbudziły ogromne zainteresowanie niemalże na całym świecie. Internauci dyskutowali, zastanawiając się, czy to jakiś żart? I kto za tym stoi? Doszukiwano się różnych rozwiązań.

Oczywiście jest to przykład typowego viral marketingu (o całym przedsięwzięciu możecie przeczytać tutaj), którego celem była promocja szwedzkiego serialu, pt. „Real Humans”, który miał swoją premierę w styczniu 2012 r. Bohaterami filmu są tzw. Huboty, czyli humanoidalne roboty nie różniące się praktycznie niczym od zwykłych ludzi. Stworzone po to, by służyć ludziom, stopniowo zaczynają odczuwać różne emocje i… tu zaczynają się problemy…

ETYKA AUTOMATYZACJI

Na styku dwóch światów nauk technicznych i biologicznych wciąż tworzą się kontrowersje. Część z nich znajduje potwierdzenie w realnych pracach prowadzonych już dziś w laboratoriach, część ma charakter literackiej bądź filmowej fantazji. Niemniej siła ludzkiego umysłu w obydwu tych przypadkach jest niepodważalna. Z mojego punktu widzenia, kiedy myślę o przyszłości i robotach, humanoidach, które miałyby zasiedlić naszą planetę (chociaż trudno mi w to uwierzyć) 🙂 i konsekwencjach z tym związanych, wciąż zastawiam się czy to zuchwalstwo? czy tryumf nauki?

Może odpowiedzią będzie ten filmik 🙂 Uwaga, tylko dla widzów o mocnych nerwach!